Palyatif bakım üniteleri başta kanser hastası olup terminal dönemde olan hastalar için kurulsada zaman içerisinde oluşan ihtiyaca göre kapsamı genişlemiştir. Palyatif bakım birimleri hastanelerdeki yoğun bakım ile servis arasındaki bir konumdadır. Palyatif bakım gerek yaşlılık ve yaşlılık hastalıklarında, gerekse kronik hastalık hali olan ve yatalak olan hastaların bakımları ve sağlık desteklerinin sağlandığı bakım merkezleridir. Günümüzde bu hizmetleri hastaneler sunmaktadır. Ancak son zamanlarda bakım merkezleride sunmaya başlamıştır. Palyatif bakım ünitelerinde kalan hastalara baktığımızda; Alzheimer, demans, parkinson hastalarının son evrelerinde yani yatalaklık dönemlerinde sağlık desteği gereken hastalar, Beyin kanaması veya pıhtı atması sonucunda yatağa bağımlı hale gelen hastalar, felç(inme) hastalığı olan kişilere bakılmaktadır, sürekli doktor, hemşire,psikolog, sosyal hizmet uzmanı ve fizyoterpistler, bulunmaktadır. Ayrıca hasta yakınları için manevi destek uzmanları görev yapmaktadır.
Hastanelerin paliyatif bakım birimlerinde hastaların bakımı ile kendi refakatçileri bakmaktadır. Bu refakatçılar ya hasta yakınları ya da ücretle tutulan bakıcı elemanlar olmaktadır ki bunlar günlük refakat ücreti istemekte veya aylık bir ücrete anlaşmaktadırlar. Hasta yakınları da günlük olarak idip gelmekte ve gerek doktordan gerekse hemşirelerden hastalarının durumlarını öğrenmektedirler. Hastanelerdeki paliyatif birimleri süresiz hizmet vermemektedir. Belirli bir süre veya dönem kalabilmektedirler. Bunlarda 1-3 ay arası dönemdir. Hasta stabil olduktan sonra eve veya bir bakım merkezine çıkarılmaktadır. Hastanelerin paliyatif birimlerinde kalan hastaların yakınlarının veya refakatçilerin hastanede kaldıkları sürece yemekleri hastane tarafından refakatçı yemeği olarak verilmektedir. Bunun dışında hastane odasının temizliğini de hastane temizlik personeli yapmaktadır. Ayrıca görevli hemşireler hastanın pozisyon verilmesi sırasında refakatcılara yardımcı olmaktadırlar. Ancak onun dışında refakatçıların kendi öz bakımlarını veya çamaşır ütülerini kendileri halletmektedirler.
Palyatif Bakım yani destek tedavi merkezlerinde kanser hastalığı gibi ciddi aynı zamanda ağır bir hastalıkta hem hastalığa ait hem de tedavinin getireceği septomlarla hastanın yaşam kalitesini bozan birçok etken söz konusudur. Bu etkenlere bakacak olursak; oluşan ağrılar, hastadaki bulantı ve kusmalar, ödem, ishal, işeme ve böbrek sorunları, çokca karşılaşılan ve yaygın olan halsizlik, psikolojik ve ruhsal sorunlar vb. olabilir. Hastaların ciddi hastalıkları da olsa, yaşamsal algoritmalarını yani günlük aktivitelerini yerine getirebilmeleri, geçimlerini sağladıkları işlerini ya da iş hayatlarını devam ettirebilmeleri, bunlar olamasa dahi hastalık sürecinin sıkıntılarının en hafif şekilde yaşanabilmesi için gereken yaklaşıma palyatif bakım yani destek bakım denilmektedir.Kanser, alzheimer, demans, beyin kanaması, gibi ağır hastalıkların hem ruhsal hem de fiziksel olarak hasta ve hasta yakınını etkileyen çok sayıda olumsuz sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bu olumsuzlukları ortadan kaldırmak veya hafifletmek tedavi sürecinin çok önemli bir parçasıdır. Palyatif bakım denilen destek bakım birçok yönü olan ve hastalığın başlangıcından sonuna kadarki süreci kapsayan bir yaklaşımdır. Palyatif hastaları multi disipliner bir açıdan ele alınmaktadır. Buradaki bakımın birçok yönü olması palyatif bakımın en önemli özelliğidir. Bu tür kapsamlı ve sürece yayılan bir yaklaşımın tek kişinin veya tek disiplinin çözemeyeceği iş olup ekip işi olması kaçınılmaz bir durumdur. Bu ekipte palyatif bakım uzmanı hekim veya hemşireler, diyetisyenler, psikologlar, sosyal hizmet uzmanları, ergoterapistler, sanat ve spor etkinlikleri sorumluları, manevi bakım görevlileri bulunabilmektedir.
PALYATİF BAKIMDAN KİMLER YARALANIR?
Paliyatif bakım gerektiren başlıca hastalar; alzheimer,demans,parkinson gibi nörolojik ilerleyici hastalığı olan hastalar , ileri derecede organ yetersizliği veya çoklu organ yetmezliği olan hastalar, tedaviye yanıt vermeyen terminal dönem olarak adlandırılan kanser hastaları, beslenmesi fiziksel ve nörolojik/psikolojik nedenlerle bozulmuş beslenme desteğine ihtiyaç duyan hastalar kiş nunlar oral beslenmeyi yapamayan ya burundan nazogastrik (NG) beslenen ya da PEG yöntemiyle mideden beslenen hastalar, dekübüt olan yatak yarası açılan ve yatağa bağımlı olan hastalardır.
PALYATİF BAKIM HANGİ TEDAVİ VE DESTEKLERİ KAPSAMAKTADIR?
Hastalarda oluşan ağrı, bulantı, ishal, kilo kaybı, uykusuzluk, depresyon gibi bulguların kontrol altına alınması ve hafifletilmesinde,
- Hastalığın etkileri veya tedavi sonrasında oluşan istenmeyen yan etkilerin giderilmesi
- oral veya enteral beslenme denilen ng veya pe ile beslenme desteğinin sağlanması
- Oksijen veya nebul gibi solunum cihazlarıyla solunumun rahatlatılması
- Yatan hastanın ve ailesinin psiko-sosyal ve manevi gereksinimlerinin desteklenmesi
- Hastalık, sağlık desteği veya bakımı konusunda hasta ve ailesinin eğitilmesi
- Hastanın son dönem bakımı konusunda da destek verilmektedir
PALYATİF BAKIM DESTEĞİ ALMAK İÇİN NEREYE BAŞVURULUR?
Palyatif bakım hizmeti almak isteyen hastalar veya hasta yakınları kendisi veya aile bireyleri bizzat palyatif bakım birimine yapılabileceği gibi aile hekimi de hastanın takip ve tedavisini yapan diğer hekimler veya evde sağlık hizmetleri ekibi tarafından yönlendirilerek de yapılabilir.
PALYATİF BAKIMDA BAKIM MERKEZLERİNİN YERİ VE ÖNEMİ
Son zamanlarda paliyatif bakım konusunda bazı yaşlı bakım merkezleri hizmet vermeye başlamıştır. Bakım merkezlerinde sürekli hemşire sürekli bakım personeli, psikolog, sosyal hizmet uzmanı ve haftada 1 gün doktor çalışmaktadır. Bazı Bakım Merkezerinden 7/24 doktorda bulunmaktadır. Hastalara 24 saat bakma esasına göre bakılmaktadır. Özel Bakım merkezlerinin faydasına gelinecek olursa; eğer bir hasta paliyatif bakım servisinde kalıyorsa ve ücretli refakatçı tutulmuşsa bu tür bakıcının günlük ücretleri Haziran 2020 ye göre 24 saat ücretler 200-300-400 tl arasındadır. Günlük ücreti aylık düşünüldüğünde 6000-9000-12000 tl civarında ödeme yapılmaktadır. Ayrıca; hastaların birçok işleriyle aile yakınları ilgilenmek zorunda kalmaktadır. Ayrıca paliyatif servislerin süreli hizmet vermesi de ortaya çıkan sağlık ve bakım sorununun kati olarak çözülmemesi anlamına gelmekte olup konun çözüm sürecinin devam ettiği anlamına gelmektedir.
Hasta bakımevinde kalıyorsa ayrıca bir hasta bakıcı tutmanıza gerek kalmamaktadır.
İstanbuldaki bazı bakım merkezleri 7/24 doktor sürekli fizyoterapist, ergoterapist çalıştırmaktadırlar. Bu da paliyatif bakım anlamında çok önemlidir.
Ayrıca hastanelerin odalarında kamera bulunmamakta ancak bakım merkezleri bu anlamda online kamera desteği sağlamaktadır. Hasta yakınlarının cep telefonlarına yüklenen program ile istedikleri anda hastalarını izleyebilmektedirler.
Bu tür bakımevlerinde veya bakım merkezlerinde paliyatif bakım servisinde kalabilecek ağır hastalar olduğu gibi paliyatif bakım gerektirmeyen hastalarda kalabilmektedir. Ne tür hastalar bakılır diye sorulacak olursa; Alzheimer, demans, parkinson, beyin kanaması geçiren, pıhtı atan veya beyin damarları tıkanan ve yatalak kaln bakımda desteğe ihitiyaç duyan hastalar, coroner bakım gerektiren hastalar, fizik tedavi gerektiren hastalar, felç geçiren hastalar, ms, als gibi hastalıkları olan hastaların bakımıyla ilgilenilmektedir. Ayrıca kanser hastalarının son evrelerine de bakılmaktadır.
KANSER HASTALARIN BAKIMI
Paliyatif bakımdan önce kanser hastalığına dair tedavileri amacına göre sınıflamamız gerekmektedir. Kür sağlayan, hastalığın kendisinde iyileşme sağlayan küratif tedaviler ve destek tedavileri ile başlanabilir.
Bahsettiğimiz küratif tedavi kemoterapi, radyoterapi, cerrahi gibi tedavi yönetemlerini kapsamaktadır. Paliyatif bakım denilen destek tedavilerde ise hastalıkla ilişkili fiziksel ve psikolojik belirtiler, ayrıca bunun yanı sıra manevi ve sosyal sorunlara gereken yaklaşımın sağlanması hedeflenmektedir. Kanser hastalığı ve tedavilerinin beraberinde getirdiği sorunlara yönelik verilen palyatif destek hastalığın her döneminde ihtiyaç duyulmaktadır. Kanser teşhisi ve tanısı koyulduğunda çok ilerlemiş hastalık ile karşı karşıya kalındığında, mevcut sağlık sistemi doğrultusunda, kür sağlayan tedavilere hiç başlanmadan sadece destek tedaviler verilmesi söz konusu olabilmektedir. Bu durum insanı tedirgin etsede kulağa hoş gelmese de hastalığı çok ilerlemiş hastalığı olanlar için küratif tedavilerinin başarılı olmadığı, Hastalıkta daha erken yaşam kayıplara neden olduğu ortaya konmuştur. Dolayısıyla diyebiliriz ki kanser hastalarının tamamen tedavi ediliyor olsa da olmasa da palyatif bakım hastalık sürecinin kaçınılmazıdır.
PALİYATİF BAKIM FİYATLARI VE PALİYATİF BAKIM MERKEZLERİ ÜCRETLERİ
Eğer hastanız devlet hastanelerinin paliyatif bakım servisinde kalıyorsa günlük yatak ücretini sgk karşılamaktadır. Ancak bakıcı veya refakatçı hizmetini sizin karşılamanız gerekmektedir. Eğer hastaya aileden biri bakıyorsa herhangi bir ekstra gideriniz olmaz ancak bir bakıcı veya refakatçı tutarsanız yukarıdada yazdığımız gibi haziran 2020 tarihi ile aylık 5000-6000-9000 TL gibi bir bakıcı gideriniz olacaktır. Ancak özel bakım merkezlerinden yararlanacak olursanız bununda tüm giderlerini siz karşılayacaksınız Haziran 2020 tarihi ile aylık 4000-5000 TL’ye de bu tür bir hizmeti alabilirsinzi. İstanbuldaki bazı VİP kurumlarda bu rakam aylık 50000 TL ye kadar çıkabilmektedir.
PALİYATİF BAKIMDA NE YAPILIR?
Palyatif bakım, hastadan veya hasta yakınından bilgi alıp fiziksel bir muayene yaptıktan sonra rahatsızlık veren belirtilerin nerden kaynaklandığını ya da bu belirtilere sebep olan şeyi tedavi etmeden, sadece belirtilere müdahale edilmesi azaltılması ya da yok edilmesini Hastalar %40 sağlık desteği %60 bakım desteği verilerek yaşam kaliteleri artırılmaya çalışılmaktadır. Ayrıca Sağlık sorunlarının stabil bir duruma gelmesi ve o düzeyin korunması amaçlanmaktadır.
İlgili içerikler
- Alzheimer hastalarında uyku hali
- Alzheimer hastası banyo yapmak istemiyor
- Demans : Unutkanlıkla başlayan süreç
- Alzheimer ve Demans sonrası beyinde ortaya çıkan değişiklikler
- Alzheimer hastalarına yaklaşım yolları
- Yaşlılık hastalıkları nelerdir?
- Alzheimer ve beyim yapısı
- Yaşlılıkta fiziksel ve psikolojik değişimler
- Alzheimer ve uykunun önemi
- Huzurevi neden gereklidir
- Devlet huzurevi yönetmeliği
- Alzheimer hasta bakımı
